Ústav pro jazyk český zlegalizoval hranolku!

---

Když si někdo koupí hranolky, je to jasné. Koupí si "hranolky".
Jeżeli ktoś kupi sobie frytki, jest to jasne. Kupi sobie "hranolky" CS.

Ale co když z talíře spadne 1 kus na zem?

Spadl "jeden hranolek"? (ten)
Nebo spadla "jedna hranolka"? (ta)

---

Pro mnoho lidí je to ta jedna "hranolka".
Přiznám se, že i mně je to bližší, přestože logicky je to ten jeden "hranolek", jako malý hranol.


(ten) hranol CS
- kantówka PL
- graniastosłup PL
- pryzmat (w optyce) PL

(ten) hranolek CS
- mała kantówka PL
(ew. też pozostałe znaczenia słowa "hranol" CS w razie małych wymiarów)
- frytka PL

Bramborový hranolek je tvarem malý hranol. Proto "hranolek".

---

Jenže jak se pořád říkalo "hranolky", v množném čísle,
tak z toho nebylo poznat, jestli je to mužský rod, anebo ženský.

Oba rody mají v prvním pádě (kdo co, nominativ, mianownik PL)
i ve čtvrtém pádě (vidím koho co, akuzativ, biernik PL) stejný tvar.

>>> Donedávna byl jediný správný tvar ten "hranolek", rod mužský neživotný.
>>> Ale od února 2023 už je povolený i tvar ta "hranolka", rod ženský.


>>> Do niedawna był jedyny poprawny kształt ten "hranolek", rodzaj męski nieżywotny.
>>> Od lutego 2023 już jest pozwolony też kształt ta "hranolka", rodzaj żeński.

Bo zasada rozwoju języka, to że język dostosowywuje się po koleji do użytkowników, i częste błędy zostają pozwolonymi kształtami.

---

Już dawno mamy taką samą sytuację w razie ziemniaków:

- "ty brambory"
(liczba mnoga; i mianownik i biernik; rodzaj i męski i żeński)

- "ta jedna brambora"

- "ten jeden brambor"



Powód jest dokładnie taki sam:

W praktyce używamy zazwyczaj liczby mnogej, skoro jeden ziemniak (albo nawet jedna frytka) by było za mało.

I jak tak używaliśmy liczby mnogej, to straciliśmy pojęcia o kształcie w liczbie pojedynczej.