přítomný CS
= přítomen CS
= obecny PL
(Jest (teraz) tutaj.)


přítomný čas CS
= czasz terazniejszy PL
(Więcej: mój Czeski Słownik Gramatyczny; link poniżej)


je/byl duchapřítomný CS
= projevil duchapřítomnost CS
= je/byl pohotový CS
= Dał radę szybko zareagować, uratował niebezpeczną lub nieprzyjemną sytuację, która nieoczekiwanie powstała; zazwyczaj w ciągu (mili)sekund, ale nie koniecznie.


je duchem nepřítomen CS
= je duchem nepřítomný CS
= nevnímá, co se říká, nevnímá, co se děje, nesleduje situaci (výuku, lekci, hodinu, jednání), neposlouchá přednášku, ...
= myslí na něco jiného (je zamyšlený, zasněný, ...)


vs.


przytomny PL
= při vědomí

nieprzytomny PL
= v bezvědomí


---


Rzeczowniki:

současnost CS (r. żeński)
= współczesność, teraźniejszość PL (terazniejsze czasy)

přítomnost CS (r. żeński)
- współczesność, teraźniejszość PL (terazniejsze czasy)
- obecność PL (Kto(ś) przyszedł i jest teraz tutaj.)

nepřítomnost CS (r. żeński)
= nieobecność PL

bezvědomí CS (r. nijaki)
= nieprzytomność PL



Přítomnost
- nazwa czeskiego czasopisma publikowanego w latach 1924 – 1945


---


prezence, docházka CS
(r. żeński; obie słowa)
= Sprawdzanie, kto przyszedł; typowo w szkołe


prezence CS
(r. żeński)
= Zgłaszanie się tych, którzy przyszedli na jakieś wydarzenie (organizowane typowo np. jeden raz w roku),
rejestracja uczestników na miejscu wydarzenia w dzień wydarzenia


Dużo organizatorów niestety bardzo często na ulotki i na witryny, jak i do programów wydarzeń pisze "prezentace" zamiast "prezence", chodzi o ich błąd.
Jednak "prezentace" CS na wydarzeniu też może być:

prezentace CS
(r. żeński)
= prezentacja PL



Jeżeli jest w programie wydarzenia na samym początku tuż rano napisano "prezentace",
zazwyczaj chodzi o błąd organizatora, który tych słów nie odróżnia,
i myśli tak naprawdę "prezence", znaczy zgrubsza coś jak rejestracja.


registrace CS
(rodzaj żeński)
= rejestracja PL



Czasami "prezence" CS = "registrace" CS;

czasami "registrace" CS jest z góry, on-line, przebiega np. zgrubsza kilka miesięcy przed wydarzeniem, i zamyka się np. kilka (tygo)dni przed wydarzeniem lub w momencie osiągnięcia maksymalnej liczby uczęstników;
natomiast "prezence" CS jest na miejscu w dzień wydarzenia – potwierdzenie realnego przybycia.



Jeżeli jest "prezentace" napisana w programie niżej/później, dopiero po początku wydarzenia, w trakcie wydarzenia lub pod jego koniec,
to zazwyczaj można zakładać, że naprawdę chodzi o prezentacje, tak, jak autor programu pisze.



---

"Hliník je stále nepřítomen!"

Bardzo znane zdanie z genialnego czeskiego filmu "Marečku, podejte mi pero!" (r. 1976).
(Niech mi Pan Mareček poda pióro/długopis)

Główny temat filmu jest, że różni ludzie w produkcyjnym wieku, ojcowe i mamy od rodzin, zaczną wieczorami po pracy chodzić na szkołę przemyśłową (technikum), że by sobie dorobić maturę.
I na tej średniej szkołe zachowywują się czasami jak studenci średniej szkoły.

Wg mnie chodzi może o najlepszą czeską komedię; uczniom ten film zawsze polecam jako pierwszy czeski film do obejrzenia.
Ten film dał j. czeskiemu dużo nowych idiomów i nie chciąc źmienił życia osobam kilka nazwisk,
skoro z tych nazwisk zostały idiomy, kiedy im ten film przez swoją popularność zdefinował dla powszechnego użycia w języku czeskim nowe konkretne znaczenia, w jednym przypadku nawet cechy charakteru.
Cytacje z tego filmu są częścią czeskiej kultury i czeskiego języka.



hliník CS
= aluminium (CS)/PL/LA

Hliník
- nazwisko fikcyjnej postaci w filmie "Marečku, podejte mi pero!"



Poniżej jest link do zmontowanych kilka fragmentów z tego filmu.
I tutaj ode mnie przepis głównych części z tych fragmentów:

- Hliník? Je přítomen Hliník?
= Czy jest obecny Hliník?

- Hliník se (v)odstěhoval do Humpolce!
= Hliník przeprowadził się do Humpolca!

// Notatka:
// Miasto Humpolec jest realne; i dziś już jest w nim też prawdziwa realna tablica pamiątkowa dla fikcyjnego Hliníka i nawet coś jak jego muzeum. Witam Państwa w Czechach :)

- Hliník je stále nepřítomen
= Hliník jest nadal nieobecnym.
- Hliník se (v)odstěhoval do Humpolce!
- Mě to ale nezajímá, kde je; to ať si pak vyřídí s kolegou třídním. Já mu píši: Nepřítomen.

(...)

Podczas lekcji z chemii:
- A nyní se přesvědčíme, zda je přítomen hliník.
= I teraz się przekonamy, czy jest obecne aluminium.
- Hliník se (v)odstěhoval do Humpolce!


Wg Wikipedii ten temat pochodzi z realnego doświadczenia jednego z dwu głównych autorów filmu;
z początku jego własnego studium lycea.
(Tylko że bez pointy z aluminiem. Ale też im się ktoś przeprowadził, więc tego swojego kolegę zapisanego do studium nigdy nie spotkali.)

I ja mam podobne doświadczenie z swojego studium:



---

Chybí Přibyl!
// Moje własne realne doświadczenie

W pierwszym dniu mojego studium szkoły średniej (technikum; střední průmyslová škola elektrotechnická) było nas w każdej klasie pierwszego roczniku dokładnie 30.
Drugiego dnia było nas jednak w naszej klasie tylko 29.
Jeden kolega z zachodnich Czech pierwszego dnia studia wywnioskował, że się mu szkoła lub Pardubice (miasto w wschodnich Czechach, w którym jest ta szkoła) nie podobają, i więc drugiego dnia już do szkoły nie przyszedł.

Skoro się to miejsce w naszej klasie zrobiło bardzo szybko (zazwyczaj robiło się dopiero po świadectwie szkolnym, co rok, przez wakacje, na podstawie wyników studia),
to dostał szansę kolega, który był z punktami przed przyjęciem do studium na 151. miejscu (5 × 30 + 1).

Trwało to parę dni, i mieliśmy nowego kolegę; znów było nas 30.



Na początku lekcji z fizyki:

- Kdo chybí?
= Kogo nie ma?

- Přibyl!
= przybył, mamy jednego nowego, dodatkowego

- I nauczycielka zapisała, że jest nieobecnym "Přibyl".
Bo "Přibyl", to w miarę częste czeskie nazwisko.



Zakładam, że etymologia tego nazwiska jest podobna jak w razie nazwisk Novák, Novotný, Nový.
Że się taki człowiek setki lat temu do tej wsi, gdzie dostał nazwisko, przyprowadził z innego miejsca.
Ale to tylko moja spekulacja.