unikatowa treść strony 
Blog (czeszczyzna)
Język czeski dla Polaków
Artykuł nr 208
Ostatnio poprawione 02. 06. 2024 11:53
Řadí vs. řádí vs. řády
1)
řadí CS
– 3. os. czasu teraźniejszego, liczby i pojedynczej i mnogej, trybu orzekającego od czasowniku "řadit"
– zmienia(ją) biegi
– systematycznie porządkuje/ą coś, że by to być uporządkowane logicznie po kolei
– řadí se: organizuje/ą się do kolejki
– klasyfikuje/ą i zalicza(ją) coś lub kogoś do jakieś grupy (np. w ramach taksonomii)
Widzimy pokrewność
z "řada", "řád" i "pořádek" CS;
znaczy z "rzęd", "rząd" i "porządek" PL.
Uwaga, "řád" to coś innego niż "rząd", ale wszystko to jest pokrewne z porządkiem.
2)
řádí CS
– 3. os. czasu teraźniejszego, liczby i pojedynczej i mnogej, trybu orzekającego od czasowniku "řádit"
– rozrabia(ją) PL
(robi szkodę, balagan, huk, niszczy, krzyczy, łamie prawo; cokolwiek negatywnego na dużej skali)
– szaleje/ą PL
(coś robi na dużej skali, znaczy raczej jakąs zasadniczą rewolucje na wielkej powierzchni (całe mieszkanie; cały pokój), nawet coś pozytywnego; jednak tylko w niektórych kontekstach, np. gdy wszystko przeorganizuje w ramach remontu lub sprzątania lub reorganizacji)
3)
řády
– liczba mnoga od słowa "řád" CS
řád CS:
- řád; medaile; metál (potocznie) CS = order, medal PL
- regulamin PL; "jízdní řád" CS = "rozkład jazdy" PL
- porządek, system;
sytuacja, gdy się działa wg regulaminu, zasad i systemu (czynność zgodnie z przepisami, zalecenieami lub rozkazami);
stan, gdy jest wszystko uporządkowane i zorganizowane (np rzeczy w półkach lub szufladach)
- "rzęd" PL w matematyce itp. (coś jak stopień zaawansowaności czegoś);
– w tym ile rzędów ma numer;
to, co by matematik u desítkového čísla nazval "desítkový logaritmus";
potocznie niepoprawnie mówiąc: "ile ma ten numer zer" / "kolik má to číslo nul"
– např.: "vyšší řády", "nižší řády", "řádově stejné/podobné číslo", "řádově tisíce korun", "řádově nižší/vyšší stovky korun"
Podsumuwując:
"Řadit" znaczy zgrubsza organizować i porządkować (w niektórych kontekstach),
natomiast "řádit" w większości kontekstów znaczy zgrubsza robić chaos, balagan, łamać prawo, itp.
Kreski więc są w czeskim naprawde ważne :)
I proponuję cieszyć się, że w różnicy od niektórych azjatyckich języków w czeskim nie jest ważna wysokość tonu głosu :)
(Z wyjątkiem zdania pytającego.)
Czy się artykuł Państwu podobał?
Informacja zwrotna – głosowanie
Štítky, labels, kategorie, témata, tagy, hashtagy
(ve vývoji)#slova
Dodać do usługi Pocket 
Ta witryna jest regularnie archiwowana przez Bibliotekę Narodową Republiki Czeskiej z powodu jej kulturowej, edukacyjnej, naukowej, badawczej lub innej wartości informacyjnej w celu dokumentacji autentycznej próbki czeskiej przestrzeni www.
Witryna ta jest częścią kolekcji czeskich witryn webowych, które ma Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej zamiar długoterminowo przechowywać i udostępniać dla przyszłych pokoleń. Ich zapis jest częścią Czeskiej narodowej bibliografii oraz katalogu Biblioteki Narodowej Republiki Czeskiej. 
Ukryć narzędzia